પતિ-પત્નીનો દિવ્ય વ્યવહાર
સંપાદકીય
પરણ્યા ને ફ્રી ઓફ કોસ્ટ મળી રસોયણ;
મફત ઝાડુવાળી, પોતાવાળી ને વળી ધોબણ !
ચોવીસ કલાક નર્સરી ને પતિને સિન્સિયર,
અપનાવે સાસરું, મૂકી મા-બાપ ભાંડુ પિયર !
ન માંગે પગાર - બોનસ - કમીશન કે બક્ષિસ;
ક્યારેક માંગે સાડી તેમાં શાને પતિને ચઢે રીસ ?
છોકરાં અડધા ભાગીયે છતાં ડીલીવરી કોને ?
નામ પાછળ પતિનું છતાં શાને નવાજે ટોણે ?
બે જ ભૂલ સ્ત્રીની કઢાય, ચારિત્ર કે ભેંલાડે ઘર;
કઢી ખારી કે તોડ્યાં કાચ, નજીવી ભૂલ ન ધર !
પત્ની વંકાય ત્યારે એના ગુણ બલિદાન ગણ,
ઘર, વહુ સંભાળ સદા, પુરુષ તારું મોટું મન !
પતિને ક્યાં સુધી માનીશ ભોળો ને અક્કલ વિણો;
જોઈ જાણી જાતે તું પસંદ કરી લાવી મનગમણો !
પસંદગીમાં પતિ માંગ્યો પોતાથી વયમાં મોટો,
ઊઠ-બેસ કરત, જો કેડમાં લાવી હોત છોટો !
રૂપ ઊંચાઈ ભણતરે માંગ્યો સુપીરિયર;
ન ચલાવ્યો બબૂચક-બાવરચી ખપે સુપર !
પરણ્યા પછી તું આવો-તું તેવો, કેમ કરાય ?
રાખ સુપીરિયર છેક સુધી, તો સંસાર શોભાય !
મિયાં ને બીબીની શાદી, માણે જીવનમાં આબાદી;
હિંદુમાં જુઓ જ્યાં ત્યાં, પરણ્યા પછી બરબાદી !
મિયાંભાઈ સાચવે બીબી જગ જોડે છો ઝઘડો,
હે ઝુલાવે હિંડોળે, રાખે પ્રેમ સંબંધ તગડો !
હિંદુ ઘરમાં શૂરા, મારે ખીલે બાંધેલી ગાયને;
અંતે વિફરે ગાય જ્યારે, વાઘણનો વેહ થાય ને !
પચાસ વરસ સુધી ડાઘીયો, ભસ્યા કરે દિનરાત,
કુરકુરીયાં ડાઘીયણ પક્ષે કરે વસૂલાત !
'અપક્ષ'માં મૂઓ રહ્યો પછી, ખાય ખત્તા ઘરનાંના;
મરને પાંસરો, મેળવ સદ્ગતિના પરવાના !
પતિ જાડો, ખોળે 'ફીગર', રૂપાળીનો વટ,
જેણે વખાણી વહુ, ભોગવાઈ મનથી લંપટ !
પહેલાં ગુરુ સ્કૂલમાં, પછી બનાવી વહુને ગુરુ;
પહેલાં નડતા ચશ્મા, પછી બનાવી 'ચશ્મા વહુ' !
નિજ પાત્રની પસંદગીમાં કર્યો કચ્ચરઘાણ,
પરણ્યા પછી પસ્તાયા, પસંદગીમાં ઠગાણ ?
બહુ ક્લેશ વહુ સંગે, તો કર વિષય બંધ;
વર્ષાન્તે રિઝલ્ટ જો, દ્રષ્ટિ ખુલે વિષય અંધ !
બ્રહ્મચર્યના નિયમો ખપે, પૈણેલા લહે લક્ષ,
દવા પીવાય ક્યારે, જ્યારે તાવ ચઢે બન્ને પક્ષ !
મીઠી દવા માટે વારે વારે ન પીવાય દર્દી;
ત્યારે પી પ્રમાણસર બન્નેને ચઢે તાવ-સર્દી !
જ્યાં એક પત્નીવ્રત, દ્રષ્ટિ પણ ન બગડે બીજે;
આ કાળનું બ્રહ્મચર્ય ગણ, જ્ઞાની પુરુષ દાદા કથે !
વાંકી પત્ની ને હું ડાહ્યો, બેમાં કોની પુણ્યાઈ ?
ડાહ્યો મળ્યો પુણ્યૈથી ને તારા પાપે પત્ની વંકાઈ !
કોનો ગુનો ? કોણ જજ ? અહીં ભોગવે તેની ભૂલ,
કુદરતી ન્યાય સમજ્યો જ્યાં, ઊડે ભૂલનું મૂળ !
સાચવે મિત્રને, ગામને, ઘરમાં લઠ્ઠાબાજી;
અલ્યા સાચવે જે જિંદગીભર, ત્યાં ચૂક્યો તે પાજી !
આબરૂ સાચવે બહાર, ઘરમાં બને બેઆબરૂ,
ઊંધો ન્યાય, સુંદર જમણમાં બને કાંકરું !
'મારી વહુ મારી'ના માર્યા મમત આંટા માંહ્યરે !
'ન્હોય મારી' કરતાં ઊકલે ભોગવટો અંતરે !
પતિ કહે પરણીને, તુજ વીણ કેમ જીવાય ?!
મર્યા પછી ન કો' થ્યો સતો, સતિ ય હવે ન દેખાય !
આ તો આસક્તિ પુદગલની, ન્હોય કદિ સાચો પ્રેમ !
ન દેખે દોષ, ન અપેક્ષા, ન દ્વેષ, ત્યાં શુધ્ધ પ્રેમ !
તું આવો, તું તેવી, અભેદ ટોળીમાં ક્યાં આવ્યો ભેદ ?
જરીકે ભેદ પેઠો, બળતરા-શાંતિનો ત્યાં છેદ !
એક આંખમાં પ્રેમ ને બીજી આંખમાં કડકાઈ;
બન્ને આંખથી જુએ પત્ની, જાય સંસાર જીતાઈ !
'વન ફેમિલિ' કરી જીવો, ન કરાય મારી-તારી,
નીકળ્યો વહુને સુધારવા, શું જાતને તેં સુધારી ?
આર્યનારી કપાળે ચાંલ્લો, એક પતિનું જ ધ્યાન;
કરવા પડે આખા કપાળે, મોંઢે પરદેશણ !
ભૂલો નભાવે અન્યોન્ય તે પ્રેમનું લગ્નજીવન,
ન ઘટ, ન વધ, જે થાય તે સાચો પ્રેમ દર્શન.
- ડૉ. નીરુબેન અમીનનાં જય સચ્ચિદાનંદ